Zabytki Dubrownika - mury miejskie (gradske zidine)

Zabytki Dubrownika - mury miejskie (gradske zidine)

Jeśli urlop w Chorwacji nie może zostać uznany za udany, dopóki nie odwiedzi się Dubrownika, wizyty w tym mieście nie da się uznać za taką bez spaceru po murach miejskich. Kompleks fortyfikacji otaczających najstarszą część miasta powstawał od trzynastego aż do siedemnastego wieku, przez wieki utrzymywano przy tym, że mury miejskie w Dubrowniku są nie do zdobycia.

Jak powstawały mury miejskie?

Już w trzynastym wieku, a więc wówczas, gdy powstawały zalążki murów obronnych, wielkość miasta została dość ściśle określona. Początkowo wewnątrz murów mieszkało około dwustu osób, w szczytowym okresie rozwoju Republiki Dubrownickiej, a więc w piętnastym wieku, liczba ta wzrosła jednak aż do sześciu tysięcy.

Rozwój murów miejskich i prace budowlane z nimi związane w dużej mierze uzależnione były od uwarunkowań politycznych i… technologicznych. W czternastym wieku wybudowano, na przykład, aż piętnaście czterokątnych wież znakomicie nadających się do obserwacji terenu i wypatrywania ewentualnych zagrożeń,  nieco później zaś dokonano prac mających na celu wzmocnienie ścian w związku z upowszechnieniem się wykorzystywania prochu strzelniczego podczas oblężeń. Dzisiejszy wygląd murów miejskich to przede wszystkim plon prac podejmowanych w piętnastym i szesnastym stuleciu w odpowiedzi na rosnące zagrożenie tureckie i weneckie. Spacerując po murach warto zresztą pamiętać nie tylko o tym, że były one – z konieczności – często modernizowane, ale również o tym, że budowano je zazwyczaj wyjątkowo szybko w odpowiedzi na realną, a nie jedynie domniemaną groźbę ataku.

Mury miejskie w liczbach

Mury miejskie w stanie, w którym znajdują się obecnie, mają długość około 1940 metrów. Ich szerokość jest dość zróżnicowana i waha się od 1,5 do 3 metrów po stronie południowej oraz od 3 do 4 metrów po stronie północnej. W najszerszych miejscach (od strony lądu) mury mają nawet 6 metrów szerokości, osoby odwiedzające je z pewnością dostrzegą zaś tendencję do rozszerzania się murów po stronie lądowej i zwężania tam, gdzie oddzielają one miasto od morza. Skąd bierze się ta tendencja? Znawcy historii Dubrownika zwracają uwagę na dwa czynniki. W pierwszej kolejności – przyczyn takiego stanu rzeczy należy doszukiwać się w trudnościach, na jakie napotykali budowniczowie murów od strony morza, teren był bowiem zdecydowanie bardziej niedostępny niż ten od strony lądu. Duże znaczenie miało jednak i to, że nieprzyjacielskie armaty ostrzeliwujące miasto od jego morskiej strony nie miały tak dużego zasięgu i nie siały tak znaczących spustoszeń, jak te, z którymi miano do czynienia od strony lądu. Te same przyczyny podaje się również wyjaśniając zwiedzającym, dlaczego mury miejskie po stronie południowej są niższe niż te, które znajdują się po stronie północnej i sięgają nawet do 25 metrów.

Znaczenie murów w historii miasta

Osoby śledzące dzieje Dubrownika zwracają uwagę na dwa fakty. Nie kwestionują tego, że mury miejskie towarzyszą miastu przez całą jego historię, podkreślają jednak również, że kwestia sporna jest to, czy zawsze spełniały swoje funkcje tak, jak tego od nich oczekiwano. O pierwszym przypadku sforsowania murów i podpalenia miasta mówi się już w odniesieniu do roku 988 i aktywności Samuela Komitopula – władcy państwa bułgarskiego, mury nie zdały się zaś na wiele również w roku 1171, kiedy mieszkańcy Dubrownika bronili się przed atakiem ze strony Wenecjan. To właśnie te pierwsze niepowodzenia przyczyniły się zresztą do tego, że począwszy od dwunastego wieku zaczęto podejmować znacznie poważniejsze próby mające na celu wzmocnienia murów miejskich, a dwa stulecia później wzmocniono mury dobudowując piętnaście czworokątnych wież. W kolejnych wiekach mieszkańcy Dubrownika nie mieli zresztą, de facto, okazji do przekonania się o tym, na ile skuteczne są mury. Miasto nigdy nie zostało napadnięte przez przeważające siły wroga, a masywność i staranność wykonania fortyfikacji skutecznie odstraszała gorzej zorganizowanych najeźdźców. Co ciekawe, na wygląd murów miejskich wpływu nie miało jedno z najtragiczniejszych trzęsień ziemi w Dubrowniku, które miało miejsce w roku 1667 i o którym mówi się, że miało znaczący wpływ na spadek znaczenia miasta.

Informacje praktyczne

Spacer po murach miejskich Dubrownika ma swoją cenę, turyści zaś nie są wcale bez racji narzekając, że nie jest to cena mała. Do niedawna wizyta na murach kosztowała odpowiednio 90 i 30 kun, doniesienia medialne mówią jednak o tym, że w roku 2013 koszty wizytyjeszcze wzrosną. Począwszy od roku 2013 za kwestie związane z organizacją zwiedzania odpowiedzialny będzie zresztą miasto Dubrownik, a nie, jak dotąd, Towarzystwo Przyjaciół Zabytków Dubrownika, co również może mieć wpływ na wzrost kosztów zwiedzania.

Osoby, które w najbliższym czasie nie planują wizyty w Dubrowniku mogą wybrać się na wirtualny spacer po murach miejskich. Materiał został przygotowany po chorwacku i opowiada również o bramach i wieżach, którym autorka bloga poświęci w przyszłości odrębny wpis.